Troost je baby met de 5S-Methode

Tijdens mijn opleiding heb ik in de eerste weken veel gelezen over de 5S-Methode van dr. Harvey Karp. Baby’s kunnen in de eerste weken en maanden van hun leven erg onrustig zijn, deze simpele methode bestaat uit 5 handelingen waarmee je je kindje tot rust kan brengen en kan troosten om zo rustig in slaap te vallen. De methode wordt in Nederland steeds bekender onder artsen, kraamverzorgenden en consultatiebureaus. Dat is goed nieuws! In deze blog leg ik uit hoe de 5S-Methode werkt en hoe je dit kan toepassen.

Hoe werkt de 5S-methode

De 5S-methode is ontwikkeld om in de eerste levensfase van een baby zo veel mogelijk het leven vanuit de baarmoeder na te bootsen. Dit is bekend voor een baby, de baby heeft maandenlang in mama’s buik gezeten en is gewend aan het leven daar. Er zijn allerlei geluiden, de baby ligt in een vaste houding in de baarmoeder en wordt continu gewiegd als de moeder beweegt. Als je baby wordt geboren komt het hier in een hele andere wereld terecht. Onrustige baby’s of ‘huilbaby’s’ kunnen moeite hebben om getroost te worden of tot rust te komen. Deze methode helpt hierbij door het toepassen van een aantal handelingen, de vijf S-en.

Uitleg 5S-en

De methode bestaat uit vijf handelingen die starten met een S, zo is het makkelijk te onthouden wat de handelingen zijn. Graag leg ik per S aan je uit waar dit voor staat en hoe je het toepast:

1. Swaddling (Inbakeren) – Inbakeren is je baby in een inbakerslaapzak of hydrofiele doek wikkelen om zich veilig en geborgen te voelen. De huid is het grootste orgaan van het lichaam en aanraking is rustgevend voor baby’s. Vanuit de baarmoeder zijn baby’s een sterke mate van fysieke beperking gewend. Inbakeren zorgt er voor dat dit gevoel uit de baarmoeder wordt nagebootst waardoor baby’s snel tot rust komen. Daarnaast helpt inbakeren voorkomen dat een baby zichzelf per ongeluk wakker slaat. Baby’s kunnen bij in slaap vallen, harde geluiden of bewegingen schrikken waardoor ze hun armen, benen en handen spreiden. Dit wordt ook wel het Moro-reflex of schrik-reflex genoemd. Met inbakeren wordt voorkomen dat er zo’n sterke lichamelijke reactie plaatsvindt.
2. Side-position (Buik- of zijpligging) – Baby’s voelen zich het prettigst als ze op de zij of op de buik liggen. Voor de geboorte lag de foetus namelijk nooit plat op de rug. Op de zij of buik liggen activeert zenuwen in de spieren en het binnenoor van de baby om het kalmerende reflex ingeschakeld te houden. Doe dit alleen in je armen of onder continu toezicht, laat een baby vanwege de kans op SIDS (wiegendood) nooit alleen op de zij of buik slapen. Is je baby op de buik of de zij in slaap gevallen? Leg je kindje dan rustig weg waarbij je eerst de voeten het matras laat raken, daarna draai je je kindje rustig naar de rug. Ondertussen kan je susgeluiden maken of wat wiegen.
3. Shushing (Sussen) – In de baarmoeder hoort de baby constant harde geluiden, deze geluiden zijn nog luider dan een stofzuiger. Denk dan aan het kloppen van je hart, het ruizen van het bloed en borrelen van je maag van de moeder. Het horen van een sus-geluid is daarom ontzettend rustgevend voor je kindje. Je kan zelf sussen, maar je kan hier ook witte ruis voor gebruiken. Witte ruis zijn monotone geluiden zoals een stofzuiger als föhn, die je aan kan zetten om je kindje te kalmeren. Er zijn speciale apparaten voor te koop, maar je kan ook een app of Spotify gebruiken. De Little Sleepers Witte Ruis Spotify lijst vind je hier.
4. Swinging (Wiegen) – Ritmische beweging is een krachtig rustgevend hulpmiddel. Wiegen bootst de beweging die je baby in de baarmoeder heeft gevoeld na waardoor je kindje kalmeert. Zeker in de eerste weken is wiegen nog een prima hulpmiddel om je kindje tot rust te beweging. Na de leeftijd van 12 weken adviseer ik het wiegen af te bouwen en dit over te laten gaan in kloppen op de rug (zonder wiegen/beweging) in combinatie met sussen. Het wiegen kan een sterke slaapassociatie worden die lastig is om af te leren. Je kindje zal het dan altijd nodig hebben om in slaap te vallen en door te slapen.
5. Sucking (Zuigen) – In de baarmoeder is het voor baby’s gemakkelijk om op hun vingers te zuigen, omdat de zachte wanden hun handen terug naar de mond buigen. Buiten de baarmoeder is dit een stuk lastiger en kan een baby niet altijd makkelijk zijn of haar handje vinden. Ik adviseer daarom een speen, het zuigen helpt baby’s om rust te komen. Het triggert een reflex en dat verlaagt de hartslag, bloeddruk en stress.

Het is belangrijk om je te realiseren dat iedere baby anders is. Ik adviseer om altijd te starten met inbakeren en dan te kijken welke van de overige S-en dan het beste bij je baby past. Voor sommige baby’s is alleen het inbakeren voldoende om tot rust te komen, andere (onrustigere) baby’s hebben alle vijf de handelingen nodig.

Voor welke leeftijd is deze methode geschikt?

De methode is echt geschikt als basis voor het ‘vierde trimester’, de echte babyfase in de eerste 4 à 6 maanden in het leven van je kindje. Je kan alle stappen direct vanaf de geboorte toepassen. Al wordt soms geadviseerd met een speen te wachten als de borstvoeding nog niet goed op gang is. Zodra je kindje kan rollen is het verstandig om direct te stoppen met inbakeren, dit is dan niet meer veilig. Wiegen adviseer ik alleen in de eerste weken te gebruiken en daarna over te gaan op kloppen en sussen.

De speen kan je jarenlang gebruiken, maar als je rond de leeftijd van 4/5 maanden regelmatig ‘s nachts uit bed moet om de speen terug te stoppen dan adviseer ik om de speen weg te nemen. Als je geen problemen ervaart adviseer ik rond de leeftijd van 2.5 à 3 jaar de speen af te bouwen. Sussen of witte ruis kan je onbeperkt gebruiken, zelfs volwassenen hebben hier soms nog baat bij!

Wanneer gebruik je de 5S-Methode?

De methode gebruik je als je wilt dat je kindje gaat slapen, zowel tijdens dutjes als ‘s nachts. Het kan zijn dat je kindje slaapsignalen laat zien (wegkijken, jengelen, in de oogjes wrijven etc.) of dat de maximale wakkertijd bijna bereikt is. De wakkertijd is de tijd dat je kindje maximaal wakker kan zijn tussen slaapjes door. Dit hangt af van de (gecorrigeerde) leeftijd van je kindje en wisselt sterk in de eerste maanden. Weet je nog niet goed wat de maximale wakkertijd voor je kindje is? Download dan mijn gratis e-book met een handig overzicht. De methode kan je altijd toepassen, zowel bij rustige als onrustige kindjes.

Wat als de 5S-Methode niet werkt?

Als je kindje oververmoeid is kan het zijn dat je niet de juiste wakkertijden hanteert of tijdig de slaapsignalen herkent. Oververmoeide kindjes zijn ontzettend lastig tot rust te brengen. Ook kan het zijn dat er iets medisch speelt zoals reflux, allergieën en krampjes. Zeker in de eerste maanden zijn dit veel voorkomende problemen. Toch worden ze ook vaak verward met de ‘onrust’, die door de 5S-methode in combinatie met de juiste wakkertijden voorkomen kan worden. Ik adviseer je om minimaal 7-10 dagen deze methode, in combinatie met het bijhouden van de wakkertijden en slaapsignalen, uit te proberen. Ga daarna eventueel op zoek naar een medische oorzaak van de onrust.

Leg de basis

De basis voor een goed slapende baby lees je in mijn e-book Babyslaap 0-4 maanden. Je leert hier alles over troosten, inbakeren, witte ruis, wakkertijden, zelfstandig in slaap leren vallen en het creëren van ritme. Je koopt het e-book hier.