Afbouwen van de speen, ons verhaal

Al maandenlang was ik bezig met het juiste moment te kiezen voor het afbouwen van de speen bij Job. Er was constant wel iets dat me tegenhield. Een naderende vakantie, het dutje afbouwen, zindelijk worden, de feestdagen. Maar eind januari was ik het zat. Er blijft altijd wel een excuus en Job was inmiddels 3.5 jaar. Hoog tijd dus om de speen weg te doen. In deze blog lees je hoe dat bij ons ging…

De voorbereiding

Op 30 januari 2023 was het zo ver, we hadden besloten dat het tijd was voor het afbouwen van de speen. Jordy en ik hadden de dag hiervoor besloten dat we zouden stoppen met de speen. We hadden die week geen grote dingen op de planning staan en voldoende rust en tijd om Job te helpen. De weken hiervoor hebben we al regelmatig tegen Job verteld dat het bijna tijd is om de speen weg te doen. Ik heb benoemd welke vriendjes en vriendinnetjes de speen ook al hebben weg gedaan, dat Job nu oud en groot genoeg is. Hij vond het spannend, maar ook leuk. Spenen zijn voor baby’s zei ik, dat vond hij natuurlijk niet leuk.

Het moment van het afbouwen van de speen

Op de dag van het afbouwen van de speen hebben we Job ons plan verteld. ‘S ochtends vroeg hebben we Job gevraagd; zullen we vandaag je speen gaan ruilen in de speelgoedwinkel? Het is tijd om hem aan een kleine baby te geven en dan mag jij wat moois uitzoeken”. Er kwam meteen een volmondige “JA!” op dit plan, dus een uur later stond ik met Job in de speelgoedwinkel. Iets met het ijzer smeden als het heet is ;-) Jordy en ik hadden afgesproken om een cadeautje van ongeveer 10 à 15 euro uit te zoeken. Maar Job wilde al maandenlang een grote hijskraan, zoals één van zijn vriendjes ook heeft, en die kwamen we tegen. Hij was 35 euro, way over budget. Maar goed, een verliefd moederhart met schuldgevoel laat zich gemakkelijk omkopen. We gingen dus naar huis met de hijskraan!

De eerste nacht

Job ging vol zelfvertrouwen naar bed, totdat het moment daar was dat ik de kamer uitging. Opeens kwam het besef dat de speen er echt niet meer was en dat zorgde voor een heleboel tranen. Ik ben even bij hem gaan liggen voor ongeveer 10 minuten, totdat hij echt moe was. Daarna ben ik in de buurt van zijn slaapkamer wat gaan rommelen en heb ik hem even gerustgesteld. Hij viel na ongeveer een half uur in slaap, YES! Ik was zo ontzettend trots op hem. Die nacht is hij één keer wakker geworden, rond 4:00 uur en heeft hij daarna doorgeslapen tot 7:00 uur. Het afbouwen van de speen ging op deze manier beter dan verwacht.

Het vervolg

Helaas is de situatie daarna ontzettend rommelig geweest voor bijna drie weken. Ik zou hier een super positief bericht willen schrijven, waarin ik aangeef dat het heel makkelijk was vanaf dag één. Maar dat was het helaas niet. De avonden zijn al vrij snel rustig geworden. Het in slaap vallen is steeds sneller en makkelijker gegaan, Job viel op de vierde avond al rustig en snel in slaap. Hij sliep ook de hele nacht door, maar werd opeens een vroege vogel. Zijn slaapwekker stond altijd op 7:30 uur, maar opeens werd hij rond 5:00 – 5:30 uur wakker. Hij kwam daarbij ook echt niet meer in slaap.

Nu weet ik dat dit zo is, omdat de slaapdruk in de ochtend veel lager is. Hij is minder moe, want heeft er al een hele nacht opzitten. Daarnaast zijn er minder slaaphormonen zoals melatonine in het lichaam en stijgt o.a. het hormoon cortisol en adrenaline zodat je energiek en fit de dag start. Heel normaal, maar toch slopend voor twee ouders die hun slaap hard nodig hebben. Los van het vroege opstaan, merkte we namelijk ook een verandering in gedrag bij Job. Hij was minder vrolijk, zag witjes en at slechter. Dit zijn allemaal fysieke gevolgen van structureel slaaptekort en onrust. De strijd die we iedere ochtend hadden brak ons allemaal op. Het werd dus hoog tijd voor een oplossing. Niet alleen voor onze nachtrust, maar ook voor zijn gezondheid.

Wat ik heb gedaan

In eerste instantie heb ik even afgewacht. Ik weet namelijk dat sommige problemen zichzelf ook weer kunnen herstellen na verloop van tijd. Geef dingen soms even één a twee weken de tijd. Als het probleem er dan nog steeds is kan je er vanuit gaan dat de situatie niet uit zichzelf oplost. En je bent een slaapcoach, of je bent het niet. Dus na twee weken heb ik samen met Jordy een actieplan gemaakt.

Wat we hebben besloten:

• We waren vervallen in allerlei handelingen, die Job van ons vroeg (hello peuter die grenzen opzoekt). Denk aan; een slokje water, even zijn haartjes kriebelen, even op de trap zitten of even bij hem liggen. Hij had de teugels in handen en maakte hier ‘s ochtends vroeg maar wat graag gebruik van. Op een gegeven moment was er een heel ritueel bedacht van zeker 10 minuten dat wij in zombie-modus aan het afwerken waren. Tijd om dat te stoppen, want hiermee blijft onrust alleen maar in stand. We hebben met hem besproken dat we dit niet fijn vinden, dat wij er heel moe van worden en dat we het niet meer gaan doen. We hebben ook besproken wat we wel doen: Als je verdrietig bent geven we je een knuffel en een kus en dan gaan papa en mama weer slapen.
• We hebben een beloningskaart gemaakt. Als Job stil zou zijn totdat zijn slaapwekker om 7:00 uur oranje werd (het teken om op te staan), kreeg hij een sticker. Bij 5 stickers zouden we iets leuks gaan doen en Job mocht bedenken wat dat zou zijn. En het werd… patatjes eten! Dat vonden wij zelf ook wel een prima doel ;-)
• Jordy en ik hebben afgesproken dat we ‘s ochtends bij onrust één keer tegen Job de ‘regels’ zouden uitleggen en de sticker zouden benoemen en daarna niet meer hem in gesprek of discussie gingen. We troosten even kort en gaan dan de kamer uit voor 2-3 minuten, dit proces herhalen we. Job huilt dan en raakt overstuur, maar wij weten dat dit tijdelijk is. In de kamer met hem blijven, zorgt op de lange termijn alleen maar voor meer onrust.
• We praten veel over slaap, het is echt een thema dat ons allemaal bezighoudt. We leggen aan Job uit dat iedereen slaapt tot de wekker oranje is.

De eerste drie nachten waren wisselend. Er was nog veel onrust en het lukte niet om tot 7:00 uur te blijven liggen. Geen stickers dus… Maar we hebben consistent doorgezet met ons plan en opeens was er resultaat. Op dag vier heeft Job zijn eerste sticker verdiend en sindsdien is het hem op één nacht na gelukt om te blijven liggen. We hebben op bij vijf stickers (22 februari, ruim drie weken na het wegdoen van de speen) patatjes gegeten. Sindsdien gaat het goed, al zijn er nog wat dagen dat Job vroeg wakker blijft worden. Toch blijft Job na een dikke knuffel meestal rustig liggen tot zijn wekker op oranje gaat, hij is er dan ook super trots op.

Wat ik de volgende keer anders zou doen bij het afbouwen van de speen

Ik adviseer ouders de speen weg te doen rond de leeftijd van 2.5 – 3 jaar. In deze gratis hand-out lees je daar meer over. Eigenlijk ben ik dus wat te laat, volgens mijn eigen advies. Bij Fleur ga ik dus zeker de speen rond de leeftijd van 2/2.5 jaar al weg doen, ver voordat het laatste dutje eraf gaat. Zodra ik het haar en beetje uit kan leggen, ga ik aan de slag met het afbouwen van de speen. Ik verwacht dat de impact op jongere leeftijd minder groot zal zijn. Daarnaast zou ik wat meer tijd voor de voorbereiding nemen voor het afbouwen van de speen, bijvoorbeeld door een aftelkalender te maken.

Hulp nodig bij het afbouwen van de speen?

Wil jij de speen wegdoen en zou je het fijn vinden als je hierin begeleiding krijgt? Zijn de nachten nu al onrustig en zie je er extra tegenop? Dan is de Sleep Academy wellicht iets voor jou. In dit online groepstraject van 21 dagen help ik jou aan meer slaap. Iedere maand een nieuwe startdatum! Kijk hier voor meer informatie.